«Η Μεσσηνία- θαύμα της φύσεως»

Πέμπτη, Δεκεμβρίου 02, 2010 Αναρτήθηκε από ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΥΛΩΝΑΣ

Μέσα από τα μάτια ενός Επιθεωρητή Δημοτικών Σχολείων Μεσσηνίας, του Ιωάννη Σιώρη, γραμμένο το 1907.

Ιωάννης Σιώρης

"Η φύσις δεν επροίκισεν την Πελοπόννησον η δια ποικιλίας μόνον εδάφους. Τα αιχμηρά κατά το πλείστον βουνά της απέκρουον ανέκαθεν τον πυκνόν συνοικισμόν της. Επλούτισε μόνον τα κράσπεδα αυτής δια ποιας τινός ευφορίας και χάριτος.

Εις αποζημίωσιν όμως της παραλείψεως ταύτης ηθέλησε να δημιουργήση επ’ αυτής εν υπερφυσικόν τοπίον. Απεμόνωσε λοιπόν εν τμήμα του κρασπέδου αυτής μετά μεγάλης στοργής, επλαισίωσεν αυτό δια των ιστορικών ορέων των Ναμίων, των Τριφυλιακών, του Λυκοδήμου και του Ταϋγέτου και προς Νότον δι’ υδάτων ουχί πολύ φιλοξένων προς κατακτητάς, διεπλάτυνε τούτο επαρκώς και παρέδωκε το αριστούργημά της προς τους Μεσσηνίους.

Ο Σατωβριάνδος είπεν, όταν ήτενισε την Μεσσηνία ότι είναι το μοναδικόν τοπίον της φύσεως εν τω κόσμω. Άλλοι δε σημαντικοί περιηγηταί είπον ότι είναι το άριστον αφ’ όσα εν των κόσμω είδον. Και πράγματι η μικρά αύτη πεδιάς παρουσιάζει ουράνιον συνδυασμόν φύσεως, ποικίλης βλαστήσεως, εύγραμμων ορέων, αργυροδίνων ποταμών, θαυμασίου ουρανού και εξόχου κλίματος. Οι πλαισιούντες βουνοί την Μεσσηνίαν έχουσι το βάθος, κατά τη ζωγραφικήν έκφρασιν, κεχρωσμένον βαθυπράσινον δια των θαμνοειδών πρίνων. Εκ του σκιερού τούτου βάθους αναθρώσκουσι περιλάμπρως ο κότινος, η δρυς, η κοκορεβυθιά, ο σχίνος, η συκή, η ελαία, η σφένδαμος και άλλα δενδρύλλια του δρυμού εξόχως ηδελφωμένα. Τας διασφάγας τας διαυλακιζούσας τας βουνοσειράς αίτινες εξερεύγονται θολά και ορμητικά τα υέτεια ύδατα των ορεινών μερών, καλλύνουσιν η λυγαριά και η ανθοστεφής πικροδάφνη, ο πλάτανος και οι δαντελοειδείς συνδυασμοί της καλάμου.

Αλλά το εξαίσιον θέαμα παρέχει η πεδιάς εξ απόπτου θεωμένη. Η κληματίς χρωματίζει την βάσιν της εικόνος δια της ποικιλίας χρωμάτων ασυλλήπτου φαντασίας. Όσαι είναι αι ημέραι και αι ώραι των ημερών του έτους, τόσας αποχρώσεις χρωστικάς παρέχει εις τον οφθαλμόν του παρατηρητού. Δια μέσου του περικαλλούς τούτου βάθους υψούνται που μεν η θάλασσα και λίαν πυκνά τα ελαιόδεντρα, που δε αραιότερον αι συκαί, αλλού δε ηδελφωμένα μη τηρούντα ουδέν όριον εθιμοτυπίας. Εκεί η μηλέα, αλλαχού η αχλαδέα, εις άπειρα μέρη καθ’ ομάδας η λυγηρά Κυπάρισσος και τα λοιπά άλλα δέντρα, ων βρίθει η Μεσσηνιακή πεδιάς. Και την Βανάναν ακόμη την ξένην μετά στοργής εν ταις αγκάλαις της ζωογονεί αύτη.

Η πεδιάδα της Άνω Μεσσηνίας 1935

Την φυσικήν ταύτην ατιμέλειαν έρχεται να διακόψη έτερον των τροπικών φυτών, ποώδες, μαλακόν, εύθραστον, πλην πανίσχυρον, πάνοπλον και απροσπέλαστον, καθορίζον τα όρια της εργασίας και ιδιοκτησίας, προστατεύον τα προύχοντα και παρέχον εις τον μακρόθεν θεώμενον όλα τα μαθηματικά σχήματα της τριγωνομετρίας! Είναι ο εντιμότερος, ο αυστηρότερος, ο ατεγκτότερος και ο μάλλον αδυσώπητος των αγροτικών αστυνόμων της Ελλάδος! Η Φραγκοσυκή! Ως πόδες του οκρίβαντος, του βαστάζοντος το Μεσσηνιακόν πανόραμα είναι οι προς Ν. διήκοντες γήινοι βραχίονες του Ακρίτα και Ταίναρου. Και επί μεν του πρώτου νομίζει τις ότι απροσέκτως καθαρίζει τους χρωστήρας του ο ζωγράφος, ρίπτων αλλού μεν βαθείας μελανάς εντομάς, αλλού δε φαιάς ή λευκάς αντανακλώσας λαμπροτέρας τας ακτίνας του ηλίου. Ενώ επί του δευτέρου πιστεύει τις ότι προπαρασκευάζει ούτος πεπυκνωμένα τα ζωγραφικά του δοκίμια! Τόσην ποικιλίαν έχει η φύσις εν τόσω στενώ χώρω της Αίπειας και των Κωλλωνίδων. Πέραν δε τούτων εις τίποτε άλλο δεν επέτρεψεν η φύσις να σκιάζει το εξαίσιον τούτο τοπίον. Ελεύθερον, αντικατροπτίζεται εις το άπειρον!

Λέγουσιν, και είναι και ιστορικώς αποδεδειγμένον, ότι οι πεδινοί λαοί οι κατοικούντες ευφόρους μάλιστα πεδιάδας ήσαν πάντοτε απότολμοι, οκνηροί, νωθροί, δειλοί, δουλόφρονες, εις τον πρώτον κατακτητήν υπείκοντες και έμπλεοι όλων των πονηριών, ας ο φόβος και η δουλεία υποκρύπτουσιν. Ουδαμού τοιούτοι λαοί έχουσιν ιστορίαν. Ουδαμόθεν εν πεδιάδων εξήλθον ύμνοι και ποιητικαί εκφάνσεις προς την Ελευθερίαν. Η ιστορία όμως εξαιρεί ένα λαό πεδινόν. Και ο λαός ούτος είναι ο Μεσσηνιακός. Καθίστα τον τόπον του παράδεισον εν ειρήνη, εθυσίαζε τα πάντα εν καιρώ πολέμου. Οι Μεσσηνιακοί πόλεμοι γέμουσιν ανδραγαθημάτων. Οι Σπαρτιάται εξέλεγον ορμητήρια δια να λεηλατώσι την μεσσηνιακήν φιλοπονίαν. Ήτο λαός ηρωικός μεν, αλλά μετεχειρίζετο το ευκολότερον έργον τ. ε. την λεηλασίαν των γειτονικών προιόντων εις ο προεκάλει αυτόν η ανάγκη της στερήσεως και διότι ήσκει μόνον τον τραχύν στρατιωτικόν βίον. Ενώ ο Μεσσήνιος την μεν ημέραν εγίνετο γεωργός, την δε νύκτα οριοφύλαξ, πράγμα εμφαίνον αδάμαστον φύσιν.

Ο λαός ούτος κρατεί από τον αρχαιοτάτων χρόνων το θυμοειδές και το υπερήφανον. Παραδόξως επί των ημερών μας δεν είχεν επιδώσει εις τα γράμματα εγκαίρως. Και ενώ έβλεπε προ τίνων ετών άνδρα καλώς συμπεριφερομένον και μετά χρυσοποίκιλτου χιτώνος, εμένετε κατάπληκτος επί το ακούσματι ότι ηγνόει να θέσει την υπογραφήν του!

Ήδη βαίνει εις την πρώτην γραμμήν της παιδεύσεως. Δια των εξήκοντα τεσσάρων δημοτικών σχολείων μετά εκατόν είκοσι λαμπρών δημοδιδασκάλων, τεσσαράκοντα παρθεναγωγείων μετά πεντήκοντα διδασκαλισσών και δι’ εξήκοντα επτά κοινών δημοτικών σχολείων μετά ισάριθμων υποδιδασκάλων η δημοτική εκπαίδευσις καταυγάζει την διάνοιαν της νεολαίας και του τελευταίου σχεδόν χωρίου, της τόσον πυκνώς κατωκημένης και πολυανθρώπου Μεσσηνίας.

Ο φάρος δε της Ιθώμης υψουμένης μεμονωμένως παρά το πλευρόν της πεδιάδος, φωτίζει και καθοδηγεί τα διαβήματα των νεωτέρων Ελλήνων. Ο Αριστομένης αναβιοί εις τον Λυμπερόπουλον."

Πηγή: Μεσσηνιακόν Ημερολόγιον 1907, σελ 75- 79